XXI wiek składa się z ciągłych zmian. Sztuką jest odnalezienie się w nim i sprostanie jego wymaganiom.

Amerykańscy stratedzy wojskowi zidentyfikowali taki stan po zakończeniu „zimnej wojny” i opisali go jako VUCA.

 

Co oznacza VUCA?

To skrót od pierwszych liter angielskich słów opisujących tę rzeczywistość: Volatility (zmienność), Uncertainty (niepewność), Complexity (złożoność) i Ambiguity (niejednoznaczność). Termin ten szybko znalazł swoje zastosowanie w biznesie i zarządzaniu. Współczesne przedsiębiorstwa często działają w środowisku VUCA, co stawia przed nimi nowe wyzwania i wymaga innowacyjnych podejść do zarządzania.

 

VUCA

 

Volatility – zmienność, ulotność, przepływanie

Zmienność odnosi się do rychłych i nieprzewidywalnych zmian w otoczeniu biznesowym, takich jak skoki cen surowców, zmiany w regulacjach prawnych czy fluktuacje rynków finansowych.

Charakterystyczne cechy:

• plany ulegają ciągłym zmianom,
• brak ustalonych i niezmiennych wzorców do naśladowania,
• np. ulotność  przepisów prawa podatkowego.

Wyzwaniem jest to, że firmy muszą być elastyczne i zdolne do szybkiego dostosowywania się do zmian. Kluczowe jest wdrożenie strategii, które umożliwią przewidywanie i reagowanie na zmiany w sposób zorganizowany.

Uncertainty – niepewność

Niepewność odnosi się do braku informacji o przyszłości i trudnościach w prognozowaniu wyników w dynamicznie zmieniającym się środowisku.

Charakterystyczne cechy:

• dotychczasowe reguły zachowań tracą swoją aktualność,
• trudno jest przewidzieć jaki będzie skutek podejmowanych dzisiaj działań,
• np. ciągłe zmiany algorytmów Facebooka.

Wyzwaniem jest to, że działania podejmowane na podstawie ograniczonych lub niekompletnych danych mogą prowadzić do ryzykownych decyzji. W tym kontekście ważne jest wykorzystanie analityki danych i prognozowania scenariuszy, a także współpraca z ekspertami branżowymi.

 

Complexity – złożoność, wiele zadań na raz

Złożoność odnosi się do licznych czynników wpływających na działalność firmy, takich jak międzynarodowe operacje, różnorodność produktów czy skomplikowane łańcuchy dostaw.

Charakterystyczne cechy:

• liczba coraz większej ilości danych do przeanalizowania ma wpływ na cały proces podejmowania decyzji,
• coraz częściej musimy znać się na nakładających się na siebie różnych obszarach działalności.

Wyzwaniem jest to, że firmy muszą być w stanie zarządzać złożonością, budując organizacyjną elastyczność i promując kultury innowacji. Kluczowe jest również uproszczenie procesów i struktury, aby łatwiej nimi zarządzać.

Ambiguity – niejednoznaczność, niezrozumiałość, mętność

Niejednoznaczność odnosi się do trudności w interpretacji sytuacji i wyciąganiu jednoznacznych wniosków. W kontekście biznesowym, istnieje wiele interpretacji i możliwych reakcji na te same dane.

Charakterystyczne cechy:

• pojawiające się ciągle nowe rzeczy oraz brak wcześniejszych doświadczeń w nowym obszarze zwiększają ryzyko podejmowanych decyzji ,
• np. nowe rozwiązania informatyczne, interpretacje przepisów prawa, brak prawa precedensu.

Wyzwaniem jest to, że w obliczu niejednoznacznych sytuacji, liderzy organizacji muszą być w stanie podejmować decyzje w oparciu o intuicję, doświadczenie i analizę dostępnych informacji. Ważne jest również angażowanie różnych perspektyw, aby uzyskać szerszy obraz sytuacji.

 

Jak sobie radzić w świecie VUCA?

• Przygotować się na sytuacje kryzysowe i zaakceptować fakt ich powstawania.
• Przeanalizować hipotetyczne sytuacje, które mogą się w przyszłości zdarzyć.
• Przygotować ewentualne scenariusze działań zapobiegających.
• Rozwinąć myślenie twórcze w sytuacjach kryzysowych i zachować zimną krew.
• Uczyć się panowania nad emocjami i stresem.
• Przygotować działania korygujące zaistniały stan rzeczy i nauczyć się wyciągać wnioski, gdy już kryzysowa sytuacja zostanie zażegnana.
• Wcielić wyciągnięte wnioski w życie i przygotować nowe scenariusze działań zapobiegających powstaniu podobnej sytuacji kryzysowej.
• Nie bać się pracy w zespole.

 

Jak reagować na VUCA?

W odpowiedzi na czynniki środowiska VUCA Bob Johansen przygotował zestaw niezbędnych umiejętności pod postacią

 

VUCA Prime

 

 

Volatility (zmienność) -> Vision (Wizja)

• Zadbaj o wizję firmy lub przedsięwzięcia.
• Nie trzymaj się sztywno długoterminowego i szczegółowego panu działania.
• Bierz pod uwagę zmiany planu.

Uncertainty (niepewność) -> Understanding (Zrozumienie)

• Rozwiń umiejętność komunikacji interpersonalnej.
• Naucz się zdobywać od innych informacje potrzebne do podjęcia najlepszych na ten moment dla Ciebie decyzji.

 

Complexity (złożoność) -> Clarity (Jasność)

• Stwórz czytelny dla wszystkich system zarządzania w firmie.
• Opisz zadania, procedury i procesy.
• Mierz zmierzanie w kierunku wizji swojej firmy.
• Ponadto, ukierunkowane na realizację wizji, decyzje menedżerów dają pracowników poczucie zmierzania.
• Rozwijaj siebie i pracowników.

 

Ambiguity (niejednoznaczność) -> Agility (Zwinność)

• Wyrzucamy długie narady i dyskusje.
• Zaoszczędzony czas przeznaczamy na stawianie hipotez, przeprowadzanie eksperymentów i sprawdzanie efektów.

 

Elementy te wymagają nowego zarządzania sobą w tak zmiennym otoczeniu.

 

Gdzie uzyskać wsparcie funkcjonowania w istniejącym stanie, który jest ulotny i niepewny?

 

Nowego sposobu myślenia i reagowania na otaczające nas wydarzenia możesz nauczyć się pomocy coacha na sesjach coachingowych.

Osoby zarządzające biznesami mogą uzyskać wsparcie na sesji biznes coachingu.

Nowego zawodu, dzięki któremu można profesjonalnie pomóc innym ludziom w zmianie można nauczyć się na Akademii Coachingu ZEMA.

Autor:

Ewa Szpakowicz